Υγιές περιβάλλον συνήθως σημαίνει και υγιείς άνθρωποι. Ωστόσο, το πρόβλημα με ορισμένες από τις νέες οικολογικές τεχνολογίες είναι ότι δεν έχουν ακόμα δοκιμαστεί επαρκώς, με αποτέλεσμα οι "παρενέργειες" τους να παραμένουν άγνωστες.
Όσον αφορά τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής, τα οφέλη των λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας είναι αδιαμφισβήτητα, γι' αυτό και πολλές χώρες σχεδιάζουν να καταστήσουν τη χρήση τους υποχρεωτική μέσα στα επόμενα χρόνια. Οι μόνες επιφυλάξεις προκύπτουν από τις πιθανές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεια, και ιδιαίτερα από τον πρόσφατο συσχετισμό τους με την ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος. Προς το παρόν, τα στοιχεία που έχουμε δείχνουν ότι μάλλον δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας, όμως το θέμα χρήζει περισσότερης διερεύνησης, ενώ απαραίτητη είναι και η διευθέτηση της κατάλληλης νομοθεσίας, που θα εξασφαλίζει ότι οι παραγόμενες λάμπες πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλούς λειτουργίας.
Τα πλεονεκτήματα των λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας είναι προφανή: η διάρκεια ζωής τους είναι μεγαλύτερη από τις συμβατικές λάμπες- αγγίζει τα δώδεκα χρόνια-, και η ενεργειακή τους κατανάλωση τέσσερις με πέντε φορές χαμηλότερη. Η χρήση μόλις μίας οικονομικής λάμπας μειώνει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ενός νοικοκυριού κατά περίπου 116 τόνους και το λογαριασμό της ΔΕΗ κατά δώδεκα ευρώ το χρόνο.
Αντίθετα με τις λάμπες πυρακτώσεως, η ενέργεια των οικονομικών λαμπτήρων δε μετατρέπεται σε θερμότητα, και έτσι δεν επηρεάζεται η θερμοκρασία του χώρου, ενώ για τον ίδιο λόγο ένας λαμπτήρας εξοικονόμησης ενέργειας 20 βατ φωτίζει όσο και μία συμβατική λάμπα ισχύος 100 βατ. Στην Αγγλία, τη Γερμανία και άλλες χώρες, οι λάμπες πυρακτώσεως αναμένεται να έχουν απαγορευτεί μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια, μέτρο που στο μέλλον σχεδιάζεται να γίνει υποχρεωτικό για όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
Η πρώτη προειδοποίηση για τις “παρενέργειες” των λαμπτήρων εξοινοκονόμησης ενέργειας δημοσιεύτηκε το 2007 και αφορούσε την πιθανή πρόκληση ημικρανιών, ιδιαίτερα σε άτομα με ιστορικό σοβαρών πονοκεφάλων. Επίσης, καθώς το φως των λαμπτήρων δύναται να τρεμοπαίζει ανεπαίσθητα, ειδικά σε λάμπες κακής ποιότητας ή παλαιότερης τεχνολογίας, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις πρόκλησης ζαλάδας και δυσφορίας σε επιληπτικούς- γεγονός που έχει αναγνωρίσει και η Γερμανική κυβέρνηση.
Η σόβαρότερη όμως κατηγορία που έχει επισυρθεί στους εν λόγω λαμπτήρες είναι ότι, επειδή εκπέμπουν UV ακτινοβολία, μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του δέρματος. Τα ΜΜΕ της Βρετανίας και της Αμερικής έσπευσαν να ανάγουν τέτοιου είδους υποθέσης σε θέμα μείζονος σημασίας. Εντούτοις, το μόνο που έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής είναι ότι ορισμένα άτομα, που παραμένουν πολύ κοντά σε λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας για μεγάλα χρονικά διαστήματα, δύναται να παρουσιάσουν ερυθρότητα του δέρματος- δηλαδή, κάτι σαν ελαφρύ έγκαυμα.
Επομένως, θεωρείται ότι οι λάμπες μπορούν να δημιουργήσουν πρόβλημα σε όσους εμφανίζουν σοβαρή φωτοευαισθησία. Μάλιστα, οι κυβερνήσεις της Γερμανίας και της Αγγλίας συζητούν ήδη την χορήγηση ειδικής άδειας, που θα επιτρέπει στα άτομα με διαπιστωμένη ευαισθησία στη UV ακτινοβολία να εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούν λάμπες πυρακτώσεως ακόμα και μετά την απαγόρευση τους.
Η Βρετανική Υπηρεσία Προστασίας Δημόσιας Υγείας , η οποία ήγειρε το θέμα της επικυνδυνότητας των λαμπήρων για πρώτη φορά παγκοσμίως και πραγματοποίησε μετρήσεις ακτινοβολίας σε τυχαία δείγματα, συνιστά να αποφεύγεται η τοποθέτηση τους σε απόσταση μικρότερη των 30 εκατοστών από το δέρμα. Επισημαίνει, όμως, ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν ότι οι λάμπες είναι καρκινογόνες, και παρομοιάζει την ακτινοβολία τους με αυτή που εκπέμπεται σε εξωτερικούς χώρους μία ηλιόλουστη μέρα- και αυτό μόνο για τους “ανοιχτούς” λαμπτήρες, όπου το ελατήριο είναι ορατό.
Από τους 73 λαμπτήρες που ελέγχθηκαν για τις ανάγκες της έρευνας, ακτινοβολία εξέπεμπε περίπου ο ένας στους πέντε “ανοιχτούς”, γεγονός που αποδυκνύει ότι η επικiνδυνότητα διαφέρει από κατασκευαστή σε κατασκευαστή. Κατόπιν τούτου η Υπηρεσία Προστασίας Υγείας απήυθηνε έκκληση στην Ευρωπαική Ένωση να θέσει αυστηρούς κανονισμούς για την παραγωγή και τη χρήση των λαμπών.
Πάντως, οι ειδικοί τονίζουν ότι με την πρόοδο της επιστήμης θα είναι δυνατή η παραγωγή λαμπτήρων με χαμηλότερη ή καθόλου UV ακτινοβολία. Εξάλλου, στο μέλλον εκτιμάται ότι οι οικονομικοί λαμπτήρες θα δώσουν τη θέση τους σε ακόμα πιο σύγχρονες τεχνολογίες φωτισμού, όπως είναι τα LEDs και οι λάμπες πυρακτώσεως προηγμένης μορφής, που αυτή τη στιγμή δοκιμάζονται από τη General Electrics.
Πρόκληση αποτελεί και το ζήτημα της διαχείρησης των οικονομικών λαμπτήρων μετά το τέλος της ζωής τους, αφού τα ίχνη υδραργύρου, που περιέχουν, μπορούν να παρισφρύσουν στο χώμα και τελικά στην τροφική αλυσίδα. Στις ΗΠΑ και τη δυτική Ευρώπη πραγματοποιείται ήδη ανακύκλωση των χρησιμοποιημένων λαμπών, ενώ παράλληλα γίνονται προσπάθειες παραγωγής λαμπτήρων με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε υδράργυρο. Πάντως, οι οικολογικές οργανώσεις υπενθυμίζουν ότι η ηλεκτροδότηση λαμπών πυρακτώσεως με ενέργεια από συμβατικά καύσιμα εκλύει στην ατμόσφαιρα πολύ περισσότερο υδράργυρο από ότι περιέχουν οι λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας.
Κείμενο: Χριστίνα Σανούδου
No comments:
Post a Comment