ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ

Ορεινά μονοπάτια

Ησυχία... εδώ η φύση εργάζεται. Φτιάχνει βουνά, ποτάμια και καταπράσινα δάση για εκείνους που αναζητούν τον εαυτό τους σε απόκρημνες πλαγιές, για όσους θέλουν να νιώθουν την ανάσα της γης και να αντικρίζουν την καρδιά της.

ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ
Η Ευρυτανία φημίζεται για τον καθαρό αέρα και τα ατελείωτα δάση. Πλησιάζοντας στο Καρπενήσι από Λαμία, αισθάνεσαι ότι υπάρχει μια αόρατη πύλη που την περνάς και βρίσκεσαι σε έναν άλλο κόσμο. Εδώ οι κανόνες αλλάζουν, η κυριαρχία της φύσης είναι εμφανής. Όπου και να στρέψεις το βλέμμα σου, θα δεις βουνά και λόφους. Δεξιά, ορθώνει το ανάστημά του το όρος Βελούχι, με ψηλότερη κορυφή στα 2.313 μ., ενώ στα αριστερά ο ποταμός Καρπενησιώτης κάνει το δικό του μοναχικό ταξίδι μέχρι να συναντήσει τον Κρικελλοπόταμο.

Η ίδια η πόλη ιδιαίτερα ανεπτυγμένη κατά τις τελευταίες δεκαετίες φαίνεται πλέον αρκετά εκσυγχρονισμένη, τόσο για τους μόνιμους κατοίκους όσο και για τους επισκέπτες της. Πληθώρα μαγαζιών κοσμούν τα πεζοδρόμια και περιμένουν ντόπιους και επισκέπτες να αγοράσουν παραδοσιακά προϊόντα στον ανηφορικό δρόμο προς το κέντρο της πόλης. Στην κεντρική πλατεία δεσπόζει το Δημαρχείο και ο ναός της Αγίας Τριάδας. Ο συγκεκριμένος ναός καταστράφηκε πολλές φορές στο παρελθόν και ανασκευάστηκε τελευταία φορά το 1645 από τον Ευγένιο τον Αιτωλό. Ακριβώς από κάτω υπάρχει βιβλιοθήκη, δωρεά του ιδίου για τις επερχόμενες γενιές.

Σήμα κατατεθέν της πλατείας, ο θεόρατος πλάτανος με τις πηγές που τρέχουν στα "πόδια" του δροσίζοντας τον επισκέπτη. Από αρχιτεκτονικής πλευράς, είναι ολοφάνερο ότι τα καινούργια σπίτια δε χτίστηκαν με ιδιαίτερη φροντίδα. Βέβαια, είναι γνωστό ότι σπάνια ένα μέρος κρατάει την ταυτότητά του όταν αναπτύσσεται, θυσιάζοντας πολλές φορές την παράδοση στο όνομα του γρήγορου κέρδους. Ωστόσο, στα σοκάκια που βρίσκονται δεξιά από το δημαρχείο, ο επισκέπτης μπορεί να πάρει μια γεύση από παλιά αρχοντικά. Υπάρχουν αρκετά παλιά, καλοσυντηρημένα κτίρια, από κάποιους που θεώρησαν τιμή να μεταφέρουν τα αρχιτεκτονικά γνωρίσματα ακέραια στο μέλλον.

Το Καρπενήσι τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε σε μεγάλο βαθμό, φτάνοντας σε τέτοιο σημείο που μπορεί πλέον να προσφέρει υπηρεσίες διαφόρων ειδικοτήτων. Έχει έναν σύγχρονο αθλητικό χώρο υψηλών προδιαγραφών με γήπεδο ποδοσφαίρου, κολυμβητήριο και κλειστό γήπεδο μπάσκετ. Πολλές ομάδες, ακόμα και εθνικές, έχουν προπονεθεί σε αυτούς τους χώρους. Διαθέτει ένα υπερσύγχρονο συνεδριακό κέντρο για επαγγελματικές συναντήσεις, που χρησιμοποιείται επίσης για θεατρικές παραστάσεις, αλλά και για κινηματογραφικές προβολές, ενώ τα ξενοδοχεία της περιοχής καλύπτουν κάθε τουριστική ή επαγγελματική απαίτηση.

Τα γύρω χωριά
Γύρω από το Καρπενήσι υπάρχουν πολλά μικρά χωριά με σπουδαία ιστορία και φυσικό κάλλος.

Κορυσχάδες
Σε κοντινή απόσταση από το Καρπενήσι, βρίσκεται κρυμμένος ο οικισμός Κορυσχάδες. Ένα πέτρινο χωριό που έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, με όμορφα κτίρια και θέα στην κορυφή του όρους Καλιακούδα. Στο χωριό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός του Αγίου Αθανασίου που χρονολογείται από το 1865, καθώς και το παλιό δημοτικό σχολείο, χτισμένο από δωρεές μεταναστών. Το Μάιο του 1944, διοργανώθηκε εδώ από τον ΕΑΜ, το πρώτο Εθνικό Συμβούλιο της ελεύθερης Ελλάδος, με αντιπροσωπεία εθνοσυμβούλων από όλη τη χώρα. Το δημοτικό σχολείο λειτούργησε ως κοινοβούλιο και πάρθηκαν εκεί μέσα αποφάσεις για το μέλλον, αλλά ο εμφύλιος ήρθε και έσβησε κάθε ελπίδα.

Παλαιό Μικρό Χωριό & Μικρό Χωριό
Συνεχίζοντας τη διαδρομή, θα βρούμε τα πιο γνωστά χωριά της περιοχής, το Μεγάλο Χωριό, το Μικρό Χωριό και το παλαιό Μικρό Χωριό. Σε αυτά τα μέρη δόθηκαν στην Κατοχή μερικές από τις πιο λυσσαλέες μάχες εναντίον των Ιταλών και των Γερμανών. Ακόμα και σήμερα, οι μνήμες είναι νωπές και πολλοί κάτοικοι θυμούνται τις πικρές αυτές μέρες. Στο παλαιό Μικρό Χωριό είχε δημιουργηθεί ο τόπος εκτελέσεων από τους Ιταλούς. Στο μνημείο που βρίσκεται δίπλα στο Ναό Μεταμόρφωσης Σωτήρος, εκτελούνταν οι Έλληνες αντάρτες που πιάνονταν αιχμάλωτοι. Οι πυροβολισμοί ακούγονταν μέχρι απέναντι στο Μεγάλο Χωριό, αλλά κανείς δε μπορούσε να κάνει κάτι.

Η δεύτερη μεγάλη δοκιμασία που πέρασε το χωριό, είχε να κάνει με τη μεγάλη κατολίσθηση που έγινε το 1963. Κάτω από τα σπίτια είχε δημιουργηθεί μία μεγάλη υπόγεια λίμνη με θόλο 300 μέτρων, ο οποίος κατέρρευσε στέλνοντας στι θάνατο δώδεκα ανθρώπους, ενώ κατάπιε τις περισσότερες κατοικίες του χωριού. Οι μόνοι κάτοικοι που σώθηκαν εκείνη την ημέρα σαν από θαύμα, βρίσονταν στην εκκλησία του χωριού, η οποία δεν καταστράφηκε από την κατολίσθηση. Τα σημάδια της καταστροφής είναι ακόμα εμφανή στην τοποθεσία "διαβολάκια", που βρίσκονται ακριβώς πάνω από το χωριό. Σε αυτό τον τόπο γράφτηκε το βιβλίο "Άρης ο Αρχηγός των Ατάκτων", από το συγγραφέα Διονύση Χαριτόπουλο. Μια από τις πηγές του συγραφέα ήταν ένας κάτοικος του Μεγάλου Χωριού, ο οποίος διατηρεί σημαντικό αρχείο για τα ηρωικά χρόνια του '40. Αρχιτεκτονικά, το χωριό έχει κρατήσει όλα τα στοιχεία του παρελθόντος, με πέτρινα σπίτια που σμίγουν απόλυτα με τη φύση. Κατηφορίζοντας, βρίσκεται το Μικρό Χωριό, Εδώ τα σπίτια είναι καινούργια και δε συμβαδίζουν αρκετά με την αρχιτεκτονική παράδοση του τόπου.

Μεγάλο Χωριό
Ακριβώς απέναντι βρίσκεται το Μεγάλο Χωριό, Τα παλιά χρόνια κατοικούσαν εδώ οι προύχοντες, οι οποίοι είχανε στην κατοχή τους σχεδόν όλη τη γύρω περιοχή. Πολλά όμως, από τα οικόπεδά τους αναγκάστηκαν τελικά να τα παραχωρήσουν για την ανέγερση νέων σπιτιών προς τους πληγέντες της κατολίσθησης. Υπάρχει μια άτυπη κόντρα μεταξύ των κατοίκων των δύο χωριών, για το πιο μέρος είναι πιο όμορφο, η οποία κρατάει μέχρι σήμερα. Στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού υπάρχουν εκθέματα από την εποχή της Κατοχής και το Ναό της Αγίας Παρασκευής. Μέσα στο χώρο του Ναού βρίσκονται τα λείψανα του παπά Βαστάκη Δημητρίου, καθώς και ανταρτών, οι οποίοι εκτελέστηκαν από τους Ιταλούς. Την ώρα που διαβάζαμε τα ονόματα στα οστεοφυλάκια, μας πλησίασε ένας ηλικιωμένος και μας είπε: "λίγο πριν εκτελεστεί ο παπάς του χωριού, τον ρώτησαν τι ήθελε να πει στους κατακτητές και αυτός απάντησε, συγχωρήστε τους για τα λάθη που κάνουν".

Ακόμα και το δημοτικο σχολείο που βρίσκεται κοντά στο Ναό της Αγίας Παρασκευής έχει τη δική του ιστορία. Τον καιρό του πολέμου λειτουργούσε σα νοσοκομείο, ενώ στους χώρους του γίνονταν ακόμα και εγχειρήσεις από γνωστούς γιατρούς της εποχής. Το κέντρο του χωριού προσφέρεται για μια μικρή στάση, για καφέ, ενώ για περισσότερες γευστικές απολαύσεις, η καλύτερη επιλογή φαίνεται να είναι ο Γαύρος. Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο κάτω από το Μεγάλο Χωριό και ένα μέρος της διαδρομής γίνεται πλάι στον ποταμό Καρπενησιώτη. Τα γεφύρια της περιοχής χρονολογούνται από την εποχή της Τουρκοκρατίας, αλλά με το πέρασμα του χρόνου καλύφθηκαν με τσιμέντο χάνοντας την ομορφιά τους.

Πάνω από το χωριό, στη διαδρομή για Δολιανά, διακρίνεται η επιβλιτική κορυφή της Καλιακούδας στα 2.099 μ. Ο δρόμος είνα δύσβατος, καθώς ανηφορίζει μεσα στο δάσος, ενώ οι κατολισθήσεις, ειδικά τις βροχερές μέρες, δημιουργούν πολλά προβλήματα στους εκδρομείς και στους λιγοστούς κατοίκους των γύρω περιοχών. Ανεβαίνοντας, σταματήσαμε στην τοποθεσία Λακκώματα. Εδώ δόθηκε μια ακόμα ηρωική μάχη. Η μάχη της Καλιακούδας, αυτή τη φορά εναντίον των Τούρκων στις 28 Αυγούστου του 1823. Κάθε καλοκαίρι σε αυτό το μέρος συγκεντρώνονται αρκετοί κατασκηνωτές, απολαμβάνοντας τον καθαρό αέρα και την ορειβασία στις γύρω κορυφές. Συνεχίζοντας πιο ψηλά, ο δρόμος γίνεται πιο απότομος ώσπου αρχίζει να κατηφορίζει φτάνοντας στα Δολιανά και τον Κρικελλοπόταμο.

Κρικελλοπόταμος & φαράγγι "Πάντα Βρέχει"
Εδώ βρίσκεται το φαράγγι "Πάντα Βρέχει", με τους υπέροχους σχηματισμούς στα βράχια και τις απόκρημνες χαράδρες. Αποτελεί ιδανικό φυσιολατρικό σημείο, τόσο για πεζοπορία όσο και για φωτογράφηση, κυρίως την άνοιξη. Η διαδρομή είναι πανέμορφη, με καταρράκτες δεξιά και αριστερά. οι οποίοι πέφτουν από μεγάλο ύψος δίνοντάς σου την εντύπωση ότι βρέχει. Από εκεί πήρε και το όνομά του, από την αίσθηση της βροχής στο σώμα. Αυτή την εποχή τα νερά είνα παγωμένα. Το εξακριβώσαμε, στην προσπάθειά μας να φτάσουμε σε ένα εντυπωσιακό σημείο για να βγάλουμε φωτογραφίες. Η μεγαλύτερη διαδρομή γίνεται μέσα στο νερό (river trekking) και χρειάζεται ειδική στολή neoprene για να αποφευχθούν φαινόμενα, όπως η υποθερμία, κάτι που δε μπορέσαμε να αποφύγουμε εμείς.

Απομονωμένα χωριά
Περνώντας τον Κρικελλοπόταμο, πρώτο χωριό στα διάβα σας είναι το χωριό Ρόσκα με όλους και όλους πέντε κατοίκους. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν μόνοι στις μεγαλουπόλεις, αλλά εδώ η έννοια μοναξιά παίρνει άλλη μορφή. Υπάρχουν μόνο δασικοί δρόμοι, οι οποίοι τον περισσότερο καιρό κλείουν από τις κατολισθήσεις, τα δέντρα και τα χιόνι. Διασχίζοντας το χωριό συναντήσαμε μόνο έναν κάτοικο, ο οποίος, όταν του ζητήσαμε να μας δώσει πληροφορίες για τη διαδρομή, φάνηκε να αγχώνεται αν θα καταφέρναμε να φτάσουμε μέχρι το χωριό Δομνίστα, όπου άρχιζε η άσφαλτος. Πραγματικά η διαδρομή μας φάνηκε ατελείωτη.

Οι συνεχείς διασταυρώσεις και τα βράχια, έκαναν την απόσταση να φαντάζει ακόμα πιο μεγάλη, ενώ σε πολλά σημεία είχαμε την αίσθηση ότι το βουνό θα μας καταπιεί. Στη συνέχεια διασχίσαμε τα χωριά Καστανούλα, Άγιος Χαράλαμπος και Σκόπια. Κάναμε σε όλα στάση, αλλά δε βρήκαμε ψυχή. Έστεκαν μόνο όμορφα πέτρινα σπίτια, περιμένοντας την άφιξη του καλοκαιριού για να έρθει κάποιος να τα φροντίσει. Γυρίσαμε την περιοχή και τη μάθαμε, πάντα όμως κρατώντας ένα χάρτη και φυσικά με πολλή υπομονή και καλή παρέα. Η διαδρομή από το Μεγάλο Χωριό μέχρο Δομνίστα, αμαλόγως των συνθηκών, μπορεί να διαρκέσει από δύο μέχρι και τρεις ώρες περίπου.

Ο νομός Ευρυτανίας δε θα αφήσει κανέναν αδιάφορο. Ούτε τους λάτρεις της περιπέτειας, αλλά ούτε και όσους αναζητούν τη ξεγνοιασιά και τη χαλάρωση. Ανακαλύψαμε κρυμμένα μυστικά και παρθένα μέρη που μας μάγεψαν με τη μεγαλοπρέπεια της φύσης, η οποία θα συνεχίσει να μας συγκινεί προσφέροντας ζωή και υγεία σε όλους μας.

Kείμενο - φωτογραφίες: Πάνος Μπαμπαλούκας