Το μυστικό κόστος της χριστουγεννιάτικης ευδαιμονίας

Είναι μία εποχή αγάπης, γενναιοδωρίας και μεγαλοπρεπών φωταψιών. Μήπως, όμως το κόστος της χριστουγεννιάτικης ευδαιμονίας το πληρώνει το περιβάλλον; Δυστυχώς δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια κατά πόσο ο εορτασμός των Χριστουγέννων στην Ελλάδα επιβαρύνει τη φύση και το κλίμα- μπορούμε όμως να αντιληφθούμε το μέγεθος της “απειλής” εξετάζοντας μελέτες, που πραγματοποιήθηκαν σε άλλες χώρες και αποκαλύπτουν την άλλη όψη των εποχιακών υπερβολών.

Μόνο στη Μεγάλη Βρετανία, περίπου έξι εκατομμύρια έλατα καίγονται ή οδηγούνται στις χωματερές μετά το τέλος των γιορτών, μαζί με περισσότερες από ένα δισεκατομμύρια κάρτες- οι οποίες θα αρκούσαν για να καλύψουν ολόκληρο τον κόσμο πέντε φορές. Στα σκουπίδια καταλήγουν, επίσης, 125 χιλιάδες τόνοι πλαστικών συσκευασιών, σχεδόν 83 χιλιόμετρα χαρτί περιτυλίγματος και περίπου το 40% των εδεσμάτων που προορίζονται για τα εορταστικά ρεβεγιόν.Και επειδή ο καταναλωτισμός δε γνωρίζει ηλικία, τέσσερα στα δέκα παιχνίδια, που θα φέρει ο Άγιος Βασίλης στους νεαρούς Βρετανούς, δεν αναμένονται να “επιβιώσουν” ούτε καν μέχρι το Πάσχα.

Μακράν το πιο αντιοικολογικό έθιμο είναι ο στολισμός με λαμπάκια: αν σε κάθε βρετανική οικογένεια αναλογεί ένα τυπικό σετ λαμπιόνια, η συνολική κατανάλωση ρεύματος σε όλη τη χώρα ανέρχεται σε 3,5 δισεκατομμύρια κιλοβάτ επιπλέον ηλεκτρικής ενέργειας και έχει ως συνέπεια την εκπομπή 1,6 πρόσθετων τόνων διοξειδίου του άνθρακα σε μία μόλις ώρα.

Αλλά εκτός από τις προφανείς επιπτώσεις, η εορταστική περίοδος συνδιάζεται και με άλλες αντι-οικολογικές συνήθειες. Παραδείγματος χάρη, πολλοί αντιμετωπίζουν τις διακοπές από τη δουλειά ή το σχολείο ως μια ευκαιρία για να δουν...περισσότερη τηλεόραση. Υπολογίζεται ότι οι εκπομπές CO2, που οφείλονται στην αυξημένη τηλεθέαση κατά τη διάρκεια των γιορτών, ισοδυναμούν με περίπου 100 υπερατλαντικές πτήσεις. Φυσικά, την ίδια εποχή αυξάνεται και ο αριθμός των- υπερατλαντικών ή μη- πτήσεων, όπως επίσης και των ταξιδιών με αυτοκίνητο.

"Το μυστικό κόστος των Χριστουγέννων” είναι ο τίτλος εκτενούς έκθεσης του Australian Conservation Foundation. Για τις ανάγκες της έρευνας, οι ειδικοί μελέτησαν τις Χριστουγεννιάτικες συνήθειες των Αυστραλών πολιτών και υπολόγισαν όχι μόνο τον αντίκτυπο τους σε επίπεδο ρύπανσης, αλλά και το μέγεθος της κατασπατάλησης ενέργειας και φυσικών πόρων που προκαλούν.

Κάθε δολάριο που ξόδεψαν οι κάτοικοι της Αυστραλίας για την αγορά ρούχων τα Χριστούγεννα του 2004 ισοδυναμούσε με τη χρήση 20 λίτρων νερού και 3,4 τ.μ. καλλιεργήσιμης γης για την παραγωγή των εν λόγω ενδυμάτων. Το νερό, που απαιτήθηκε για την παρασκευή των εορταστικών αλκοολούχων ποτών αρκούσε για να γεμίσει γύρω στις 42.000 πισίνες Ολυμπιακών διαστάσεων, ενώ οι ηλεκτρικές συσκευές που αγοράστηκαν ως δώρα είχαν παραγάγει 780.000 τόνους αερίων θερμοκηπίου πριν καν βγουν από τις συσκευασίες τους.

Όσον αφορά τα βιβλία και περιοδικά, στα οποία οι Αυστραλοί καταναλωτές επένδυσαν 612 εκ δολάρια, εκτιμάται ότι επιβάρυναν την ατμόσφαιρα με 430.000 τόνους ρυπογόνων αερίων- όσο, δηλαδή, εκλύουν 85.000 αυτοκίνητα σε ένα χρόνο. Ακόμα και ένα φαινομενικά αθώο κουτί σοκολατάκια προϋποθέτει την κατανάλωση είκοσι κιλών πρώτων υλών και 940 λίτρων νερού.
Στις παραπάνω ρυπογόνες δραστηριότητες έρχονται να προστεθούν η ενέργεια που καταναλώνεται για το χρονοβόρο ψήσιμο της γαλοπούλας, οι μετακινήσεις από και προς οικογενειακές συγκεντρώσεις και πολλές ακόμα φαινομενικά ασήμαντες αλλαγές στις καθημερινές μας συνήθειες, που απειλούν το ήδη επιβαρημένο περιβάλλον του πλανήτη.

Η λύση, βέβαια, δεν έγκειται στην κατάργηση των Χριστουγέννων, αλλά στην πιο συνετή συμπεριφορά όλων μας. Με λίγη εφευρετικότητα και μεγαλύτερη αυτοσυγκράτηση μπορούμε όλοι να απολαύσουμε της γιορτές , εκφράζοντας το ενδιαφέρον μας όχι μόνο για τους αγαπημένους μας ανθρώπους, αλλά και για ολόκληρο τον πλανήτη.

Πρασινα Χριστούγεννα με LEDs
 

Αυτά τα χριστούγεννα, μπορούμε να μειώσουμε τη συμβολή μας στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής, αντικαθιστώντας τα παραδοσιακά λαμπάκια με LEDs.
Χάρη στο μικρό τους μέγεθος, την αντοχή τους και την χαμηλή ενεργειακή τους κατανάλωση, τα LEDs- ή αλλιώς light-emitting diodes- θεωρούνται το μέλλον στις τεχνολογίες φωτισμού. Παράγονται σε διάφορα σχήματα και χρώματα, μπορούν να ενσωματωθούν σε τοίχους και ταβάνια, δεν αναπτύσσουν μεγάλες θερμοκρασίες και καταναλώνουν 80% με 90% λιγότερο ρεύμα από τις λάμπες πυρακτώσεως.

Ο μόνος λόγος που, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα σπίτια μας δεν φωτίζονται ακόμα αποκλειστικά με LEDs είναι οι σχετικά υψηλές τιμές τους. Ωστόσο, μέσα στην επόμενη πενταετία το κόστος τους αναμένεται να μειωθεί αρκετά για να ξεκινήσει η μαζική παραγωγή τους. Όσον αφορά τα Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια, μπορεί να στοιχίζουν πιο ακριβά από τα συμβατικά, αλλά έχουν πολύ μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και αντέχουν περισσότερο στις “καταπονήσεις”. Πιο συγκεκριμένα, τα πρωτοποριακά λαμπάκια διαρκούν από πέντε ως 20 χρόνια, και στο μεσοδιάστημα δεν απαιτείται αλλαγή μεμονωμένων λαμπτήρων.

Tα Χριστούγεννα του 2007, το Limerick της Ιρλανδίας είχε το δικό της οικολογικό δέντρο. Το “έλατο”, που κοσμούσε τον κεντρικό δρόμο της πόλης καθ' όλη τη διάρκεια των εορτών, ήταν κατασκευασμένο από υπολλείμματα μετάλλου. Τα βράδυα φωτιζόταν αποκλειστικά με LEDs, τα οποία τροφοδοτούνταν από αιολική ένέργεια, αποδυκνύοντας ότι ο εορτασμός των Χριστουγένων δεν είναι απαραίτητα και ρυπογόνος. Για ακόμα πιο “πράσινα” Χριστούγεννα, η ιδανική λύση είναι τα ηλιακά λαμπάκια, τα οποία έχουν το επιπλέον πλεονέκτημα ότι δε χρειάζεται να μπουν στην πρίζα.

Κείμενο: Χριστίνα Σανούδου