Tuesday 23 March 2010

Περί εκπτώσεων και άλλων πρακτικών...

Σε μια προσπάθεια να αυξήσουν τις πωλήσεις, τα καταστήματα στο Λονδίνο άρχισαν τις εκπτώσεις νωρίς. Tα πλήθη ξεχύθηκαν από το πρωί σε αναζήτηση ευκαιριών, εγκαταλείποντας δουλειές, οικογένειες και όλες αυτές τις δραστηριότητες που τους κρατούν απασχολημένους (ή έστω μακριά από τους εμπορικούς δρόμους) τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου.

Eίναι αμφίβολο αν η πλειοψηφία των τόσο αποφασισμένων αγοραστών περίμενε όντως τις εκπτώσεις για να προμηθευτεί τα απαραίτητα για τον χειμώνα ενδύματα και αξεσουάρ ή αν απλά η ιδέα των προσφορών παραείναι σαγηνευτική για ένα μεγάλο κομμάτι του αγγλικού, και όχι μόνο, πληθυσμού. Παρατηρώντας την κοσμοσυρροή μέσα και έξω από τα μαγαζιά, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει για την κατάπτωση της σημερινής κοινωνίας, για τον ύπουλο έλεγχο των πολλών από τους λίγους, για τη δημιουργία πλαστών αναγκών και βιομηχανοποιημένων ονείρων.

Oι πιο σκεπτικιστές θα σπεύσουν να χαρακτηρίσουν τους καταναλωτές θύματα της μόδας, κυνηγούς εφήμερων ή μη ρεαλιστικών προτύπων, ανίκανους να αντισταθούν στους πειρασμούς που καραδοκούν σε σελίδες περιοδικών και τηλεοπτικά προγράμματα. Αγοράζουν για να ζήσουν και ζουν για να αγοράζουν, αφήνοντας το κριτικό τους πνεύμα να ατροφεί και τις επιθυμίες τους να περιορίζονται στους παραδείσους των διαφημίσεων. Aλλά μήπως αυτό δεν είναι παρά μια οπτική γωνία, ή μια μορφή ένας καλά κρυμμένου σνομπισμού απ’ αυτούς που τάχα δεν ανήκουν στη «μάζα»;

Πόσο άβουλοι είναι τελικά οι καταναλωτές, πόσο αδύναμοι στον αγώνα ενάντια στις πολυεθνικές και τα συμφέροντά τους; Στην πραγματικότητα, ο πανικός που προκλήθηκε από τις πρώιμες εκπτώσεις δεν είναι αποτέλεσμα μιας επιτακτικής ανάγκης για κατανάλωση χωρίς διακρίσεις, αλλά της επιθυμίας να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη ξοδεύοντας όσο το δυνατόν λιγότερα χρήματα.Για να το επιτύχουν αυτό, οι επίδοξοι αγοραστές καταφεύγουν σε διάφορες στρατηγικές, άλλοτε απλές, όπως το να αγοράζουν μόνο ότι είναι σε προσφορά, ή πιο πολύπλοκες και αποτελεσματικές.

Υπάλληλοι πολυκαταστημάτων του Λονδίνου αποκαλύποτυν πως οι πιο αποφασισμένοι κυνηγοί ευκαιριών ξεκινούν την έρευνα αγοράς αρκετές μέρες πριν από τις εκπτώσεις. Στόχος τους είναι να εντοπίσουν όχι μόνο τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν, αλλά και το πού βρίσκονται, πόσο απέχουν από τα ταμεία και πώς προσεγγίζονται ευκολότερα, ενώ οι λιγότερο μεθοδικοί προσπαθούν να δωροδοκήσουν το προσωπικό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, κομμάτια διάσημων σχεδιαστών που μόλις αγοράστηκαν στις εκπτώσεις, εμφανίζονται προς πώληση στο Διαδίκτυο με τιμές πολύ υψηλότερες από τις αρχικές.

Aν και, μακροπρόθεσμα, οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων ευνοούνται από τα συνολικά κέρδη, οι πελάτες τους μπορούν να αισθάνονται κατά κάποιον τρόπο περήφανοι, που βγήκαν νικητές στη μάχη των τιμών. Δεν είναι ασήμαντη νίκη: αποδεικνύει πως συνεχίζουμε να αντιστεκόμαστε στις δυνάμεις οι οποίες, σύμφωνα με κάποιες απαισιόδοξες προβλέψεις μας μετατρέπουν σταδιακά σε άβουλες κλωνοποιημένες μηχανές παραγωγής και κατανάλωσης.

H «αντίσταση» δεν είναι ανοιχτή, κατά μέτωπο αντιμετώπιση, αλλά αποτελείται από μικρές αντισυμβατικές συνήθειες, ευφάνταστα τεχνάσματα και αόρατες τακτικές, που διαχωρίζουν το ομοιογενές πλήθος σε εκατομμύρια πολύχρωμες μονάδες. Στο σύνολό τους, όλες αυτές οι «ζαβολιές» δεν απειλούν να γκρεμίσουν το σύστημα από τα θεμέλιά του. Ίσως, όμως, μας επιτρέπουν να θέτουμε κάποιους δικούς μας κανόνες σε ένα φαινομενικά στημένο παιχνίδι- είναι σαν τα παράσιτα σε μια απολυταρχική συχνότητα.

Κείμενο: Χριστίνα Σανούδου

No comments:

Post a Comment