Friday 26 February 2010

Σταγόνες φθινοπωρινής μελαγχολίας

Για κάποιους σηματοδοτεί απλώς το τέλος των διακοπών, για άλλους αποτελεί ιδανική περίοδο για νέα ξεκινήματα. Οι μελαγχολικοί ποιητές εμπνέονται από τον ήχο της βροχής, οι ζωγράφοι προσπαθούν να μιμηθούν τις αποχρώσεις του κίτρινου και του καφέ, και οι μαθητές επιστρέφουν στα θρανία. Από την αρχαιότητα, το φθινόπωρο αντιμετωπίζεται ως σύμβολο της φθοράς και του θανάτου, που όμως είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να επέλθει η αναγέννηση της άνοιξης.

Όπως το γνωρίζουμε στη χώρα μας, το φθινόπωρο συναντάται μόνο στις εύκρατες ζώνες του πλανήτη, και- στο βόρειο ημισφαίριο- συνήθως διαρκεί από το Σεπτέμβριο μέχρι το χειμερινό ηλιοστάσιο, στις 21 Δεκεμβρίου. Μόνη εξαίρεση αποτελεί το Κέλτικο ημερολόγιο, σύμφωνα με το οποίο η εποχή της συγκομιδής ξεκινά τον Αύγουστο και τελειώνει τον Οκτώβριο. Η αλλαγή στο χρώμα των φύλλων- εικόνα που κυριαρχεί στις αποτυπώσεις του φθινοπώρου- οφείλεται στη διάσπαση της χλωροφύλλης, και είναι πιο εντυπωσιακή στα φυλλοβόλα δάση του Καναδά, των ΗΠΑ και της Ανατολικής Ασίας.

Στην αρχαία Ελλάδα, ο ερχομός του φθινοπώρου εορταζόταν με τα Ελευσίνια Μυστήρια και τα Θεσμοφόρια. Και οι δύο γιορτές, oi οποίες αργότερα υιοθετήθηκαν από τους Ρωμαίους,ήταν αφιερωμένες στη Δήμητρα και την κόρη της, την Περσεφόνη. Διαφορετικές εκδοχές του μύθου της Περσεφόνης, που για έξι μήνες επιστρέφει στο σκοτεινό βασίλειο του Πλούτωνα, περιέχονται στις πολιτισμικές παραδόσεις της Ιαπωνίας, της Σκανδιναβίας, των αρχαίων Αιγυπτίων, των Ινδιάνων της Αμερικής και πολλών ακόμα λαών του πλανήτη, αποδεικνύοντας ότι ο προάγγελος του χειμώνα επιδρά με παρόμοιο τρόπο στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση, ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου και τόπου προέλευσης.

Κύριο συστατικό όλων των αυτών των θρύλων δεν είναι τόσο η θλίψη για το πέρας των- γεμάτων χρώμα και ζεστασιά- καλοκαιρινών ημερών, όσο η βεβαιότητα ότι το σκοτάδι και το ψύχος δε θα διαρκέσουν για πάντα. Άλλωστε, όπως μας θυμίζει ο Οδυσσέας Ελύτης στην “Ελένη”, “δεν είναι ο θάνατος που θ' αντιμετωπίσουμε, παρά μια τόση δα σταγόνα φθινοπωρινής βροχής”.

Κείμενο – φωτογραφίες: Χριστίνα Σανούδου

No comments:

Post a Comment